Trái tim hiến tặng từ người phụ nữ chết não đến đúng lúc người đàn ông 61 tuổi suy tim giai đoạn cuối rơi vào giờ phút sinh tử, bác sĩ Bệnh viện Thống Nhất ghép tim khẩn cấp dù chưa được cấp phép.
Người đàn ông mắc bệnh loạn sản thất – một dạng rối loạn nhịp tim nguy hiểm có thể gây đột tử bất kỳ lúc nào. Suốt 4-5 năm qua, ông sống nhờ chiếc máy phá rung tự động được cấy trong lồng ngực, nhiều lần thoát chết trong gang tấc vì tim ngừng đập đột ngột.
TS.BS Trương Quang Khanh, Trưởng Khoa Nhịp tim, Bệnh viện Thống Nhất, cho biết bệnh nhân đã suy tim độ 4, mức nặng nhất. Dù được điều trị nội khoa tối đa, thuốc không còn tác dụng, tim gần như không đáp ứng, chỉ cần gắng sức nhẹ đã khó thở. Máy phá rung phải hoạt động liên tục đến mức hết pin, phải thay sang chiếc máy thứ hai.
Suốt hai tháng qua nằm viện, tình trạng bệnh nhân ngày càng xấu đi. Bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy hội chẩn xem xét sắp xếp ghép tim, song nguồn tạng khan hiếm khiến mọi hy vọng trở nên mong manh. Ngày 17/10, bệnh nhân lại rơi vào cơn rung thất nặng, bác sĩ tiên lượng nếu không ghép tim sự sống của ông chỉ còn tính bằng ngày.
Cũng trong thời điểm ấy, một phụ nữ bị tai nạn giao thông được đưa vào cấp cứu tại Bệnh viện Thống Nhất. Dù các bác sĩ nỗ lực hết sức, chị không hồi phục, tối 16/10 được xác định chết não. Con trai chị nhớ tâm nguyện của mẹ khi còn sống – mong muốn hiến xác hiến tạng cho y học, nên đồng ý hiến tặng mô tạng mẹ để cứu người.
Các y bác sĩ phẫu thuật lấy mô, tạng từ cơ thể người hiến, sáng 18/10. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
“Chúng tôi hiểu rằng khi đã nỗ lực đến cùng mà người mẹ không thể qua khỏi, thì cách trọn vẹn nhất để tôn trọng ý nguyện của chị là cứu sống những người khác”, PGS.TS.BS Đỗ Kim Quế, Phó giám đốc Bệnh viện Thống Nhất, nói.
Trung tâm Điều phối Quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người rà soát danh sách chờ, xác định trái tim của người hiến hoàn toàn phù hợp với bệnh nhân suy tim tại Thống Nhất. Một quả thận và giác mạc được điều phối ra Bệnh viện Trung ương Huế, quả thận còn lại ghép cho bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định. Bệnh nhân dập phổi do tai nạn giao thông, gan cũng bị tổn thương nên không hiến ghép được.
Theo bác sĩ Quế, vấn đề đặt ra là Bệnh viện Thống Nhất chưa được cấp phép thực hiện kỹ thuật ghép tim. Trong khi đó tình trạng người bệnh quá nặng, chỉ cần bệnh nhân nhúc nhích sẽ xảy ra tim rung thất, phù phổi, ngưng tim, không thể chuyển sang viện khác. Trong tình huống khẩn cấp, Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) có văn bản cho phép bác sĩ Bệnh viện Thống Nhất thực hiện ca ghép, đồng thời huy động các trung tâm ghép tạng hàng đầu như Bệnh viện Chợ Rẫy và Trung ương Huế hỗ trợ trực tiếp. Êkíp từ Huế bay vào TP HCM, cùng đội ngũ từ Chợ Rẫy sang, phối hợp khẩn trương chuẩn bị.
Sáng 18/10, sau phút mặc niệm tri ân người hiến, các bác sĩ bắt đầu lấy mô, tạng. Trái tim người hiến được ghép và đập trở lại trong lồng ngực người nhận, sau 6 giờ phẫu thuật bệnh nhân tỉnh, cử động được. Câu đầu tiên khi nói chuyện trở lại được, ông “cảm ơn người đã hiến trái tim cho tôi, cảm ơn các y bác sĩ đã ghép tim cứu sống tôi”.
Kíp ghép tim cho bệnh nhân tại Bệnh viện Thống Nhất. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Đây là ca hiến tạng từ người chết não thứ tư và là ca ghép tim đầu tiên tại Bệnh viện Thống Nhất. Hiện sức khỏe bệnh nhân ổn định, tự thở, ăn uống nhẹ và có thể trò chuyện. Trong phòng hồi sức, trái tim mới vẫn đập đều – một “phép màu y học” được tạo nên từ nghĩa cử hiến tạng cao đẹp và nỗ lực quyết đoán của đội ngũ y bác sĩ trong tình huống khẩn cấp.
Gia đình bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn, chỉ tạm ứng được một phần nhỏ chi phí điều trị. Trước khi ghép, vợ bệnh nhân cho biết con trai đang định vay nóng để kịp lo tiền mổ, song các y bác sĩ khuyên không nên và hướng dẫn làm đơn xác nhận hoàn cảnh tại địa phương để kêu gọi cộng đồng hỗ trợ. Chi phí ước tính hàng trăm triệu đồng, bệnh viện đang vận động các tổ chức, cá nhân và nhà hảo tâm chung tay hỗ trợ để bệnh nhân có điều kiện tiếp tục điều trị, phục hồi sau ghép.
“Đây là trường hợp chúng tôi hoàn toàn không chuẩn bị trước, nhưng khi đối diện ranh giới sinh tử, chỉ còn lựa chọn là cứu người”, phó giáo sư Quế nói.
Lê Phương