Mẫu tên lửa ‘sát thủ diệt hạm’ có thể giúp Venezuela răn đe tàu chiến Mỹ

Quân đội Mỹ triển khai 10 tiêm kích tàng hình, 8 chiến hạm và khoảng 6.500 binh sĩ đến khu vực phía nam biển Caribe từ tháng 9 với lý do đối phó các băng đảng ma túy. Đây là một trong những đợt điều động quân lớn nhất của Mỹ tới vùng Caribe trong nhiều năm qua.

Tổng thống Nicolas Maduro mô tả động thái tập hợp lực lượng của Mỹ tại vùng Caribe là “mối đe dọa lớn nhất” đối với Venezuela trong vòng 100 năm qua. Ông tuyên bố nước này đã sẵn sàng để “đấu tranh vũ trang nhằm bảo vệ lãnh thổ quốc gia”, đồng thời ra lệnh huy động quân đội chính quy cùng lực lượng dự bị.

Quân đội Venezuela đã tiến hành nhiều cuộc diễn tập nhằm ứng phó khả năng bùng phát xung đột vũ trang. Video được truyền thông Venezuela công bố gần đây cho thấy các tiêm kích hạng nặng Su-30MKV mang tên lửa siêu thanh Kh-31 làm nhiệm vụ ngoài khơi nước này, cũng như khai hỏa loại vũ khí này trong diễn tập bắn đạn thật.

Giới chuyên gia phương Tây chỉ ra rằng tiêm kích Su-30MKV và tên lửa Kh-31 là “mối đe dọa thật sự đối với chiến hạm Mỹ hoạt động ngoài khơi Venezuela”.

Venezuela nhận tổng cộng 24 tiêm kích Su-30MKV từ Nga trong giai đoạn 2006-2008, trong đó 21 chiếc vẫn duy trì khả năng sẵn sàng hoạt động. Thống kê của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), có trụ sở tại Thụy Điển, cho thấy Venezuela đã đặt mua 50 tên lửa siêu thanh Kh-31 cùng nhiều loại vũ khí khác cho phi đội Su-30.

Tên lửa Kh-31 được viện thiết kế Zvezda-Strela của Liên Xô phát triển từ cuối thập niên 1970 với mục tiêu cho ra đời tên lửa diệt radar có thể đối phó với những vũ khí tối tân của Mỹ khi đó như tổ hợp phòng không Patriot và lá chắn Aegis.

Nguyên mẫu Kh-31 được phóng thử năm 1982 và đưa vào biên chế sau đó 6 năm. Phiên bản hoàn chỉnh đầu tiên mang đầu dò thụ động chuyên diệt radar mang định danh Kh-31P, tiếp đó là biến thể chống hạm với đầu dò radar chủ động được gọi là Kh-31A.

Cả hai phiên bản được công khai năm 1991, không lâu trước khi Liên Xô tan rã. Nga sau đó liên tục cải tiến và cho ra đời các mẫu Kh-31 mới để sử dụng trong nước và xuất khẩu cho 11 quốc gia, trang bị trên nhiều mẫu chiến đấu cơ như Su-27SM, Su-30, Su-35S, MiG-29M và MiG-35.

Về lý thuyết, mỗi chiếc Su-30 có thể mang tối đa 6 tên lửa Kh-31 ở 4 giá treo dưới cánh và hai giá treo dưới động cơ. Tuy nhiên, phi cơ làm nhiệm vụ chiến đấu thường chỉ mang hai quả.

Mọi biến thể Kh-31 đều dùng tầng đẩy sơ cấp nhiên liệu rắn để đạt tốc độ tối ưu khoảng 2.200 km/h, sau đó kích hoạt động cơ phản lực dòng thẳng (ramjet) để duy trì tốc độ siêu thanh trên toàn hành trình.

Kh-31P bay ở độ cao lớn để bám theo tín hiệu radar đối phương, cho phép nó đạt tốc độ hơn 4.300 km/h và tầm bắn 110 km, trong khi Kh-31A có thể bay sát mặt biển, có tốc độ tối đa 2.200 km/h và tầm bắn 70 km. Các phiên bản hiện đại hóa có thể đánh trúng đích từ khoảng cách 160-250 km.

“Kh-31 là vũ khí rất khó đối phó vì tốc độ siêu thanh và khả năng bay bám biển. Nỗ lực đánh chặn càng khó khăn hơn khi tên lửa có khả năng cơ động phức tạp khi tiếp cận mục tiêu. Điều này khiến nó có thể được coi là một trong những loại tên lửa sát thủ diệt hạm”, biên tập viên Thomas Newick của chuyên trang quân sự Mỹ War Zone đánh giá.

Mẫu Kh-31P sử dụng đầu đạn nổ văng mảnh nhằm gây sát thương tối đa cho radar và thiết bị điện tử của các tổ hợp phòng không, còn biến thể Kh-31A lắp đầu đạn xuyên phá được thiết kế để đâm thủng mạn tàu, chui vào trong khoang thân rồi phát nổ.

“Mức độ nguy hiểm của Kh-31A nghiêm trọng đến mức hải quân Mỹ phải mua tên lửa từ Nga và hoán cải chúng thành mục tiêu bay MA-31 để kiểm tra năng lực phòng thủ trên tàu chiến”, Newdick cho hay.

Tài liệu được tập đoàn Boeing soạn thảo chỉ ra hàng loạt ưu điểm của MA-31, như khả năng bám sát mặt biển ở tốc độ 3.300 km/h hoặc bay hành trình với tốc độ 4.300 km/h ở độ cao lớn, cơ động nhiều trục cùng lúc với gia tốc tối đa gấp 15 lần trọng lực Trái Đất, độ bộc lộ rất nhỏ dù ở tốc độ siêu thanh, mô phỏng được nhiều mối đe dọa khác nhau với tàu chiến Mỹ.

“Không có bất kỳ khí tài nào, dù là ở Mỹ, Pháp hay nơi nào khác, thể hiện được những năng lực này”, tài liệu có đoạn.

Newdick khẳng định Kh-31A là mẫu tên lửa cũ và hải quân Mỹ đã có kinh nghiệm bắn hạ chúng trong huấn luyện, nhưng cảnh báo các lực lượng nước này không được chủ quan và đánh giá thấp năng lực tiến công của tiêm kích Su-30 Venezuela.

Lực lượng Mỹ tại khu vực phía nam Biển Caribe hiện có một số khu trục hạm lớp Arleigh Burke và một tuần dương hạm lớp Ticonderoga, đều trang bị lá chắn Aegis, và tàu hỗ trợ tác chiến đặc biệt Ocean Trader.

“Các chiến hạm hoạt động rất gần Ocean Trader nhấn mạnh thực tế rằng Lầu Năm Góc phải nghiêm túc chuẩn bị đối phó với mối đe dọa nhằm vào con tàu này. Ocean Trader không có hệ thống phòng thủ để chống tên lửa diệt hạm, trong khi nó đôi khi hoạt động rất gần bờ biển Venezuela”, Newdick nói.

Những tàu trang bị lá chắn Aegis đều có khả năng đánh chặn Kh-31, song chúng sẽ không có nhiều thời gian để phản ứng trong trường hợp bùng phát xung đột, đặc biệt khi phải hoạt động gần Venezuela và năng lực cảnh báo sớm bị hạn chế.

Tổng thống Mỹ Donald Trump gần đây tiết lộ khả năng triển khai chiến dịch tấn công mục tiêu trên lãnh thổ Venezuela. Một số chuyên gia quân sự đánh giá quân đội Mỹ có thể không kích hoặc triển khai chiến dịch chớp nhoáng trên bộ nhằm vào băng đảng ma túy tại Venezuela.

“Trong trường hợp kịch bản này xảy ra, Venezuela có thể cho tiêm kích Su-30MKV mang tên lửa Kh-31 xuất kích, dù nhắm bắn chiến hạm Mỹ là một vấn đề lớn và gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng”, Newdick nhận định.

Một quan chức Lầu Năm Góc cho biết hai tiêm kích F-16 Venezuela từng áp sát chiến hạm Mỹ trên Biển Caribe hồi tháng 9. Một số sự việc tương tự dường như cũng diễn ra trong những tuần gần đây.

“Hiện diện gần bờ biển Venezuela khiến các chiến hạm Mỹ luôn gặp nguy cơ bị tấn công bất ngờ. Tiêm kích Venezuela có thể bất ngờ áp sát và đưa chiến hạm Mỹ vào tầm bắn của Kh-31”, Newdick nêu quan điểm.

Nguyễn Tiến (Theo War Zone, AFP, AP)