Tập đoàn Máy bay Thống nhất (UAC) của Nga hôm 23/10 thông báo đã xuất xưởng nguyên mẫu máy bay Yak-130M thứ hai và đang lắp ráp chiếc thứ ba, phục vụ chương trình thử nghiệm toàn diện của dòng phi cơ này.

“Yak-130M được phát triển dựa trên phân tích và kinh nghiệm từ hàng loạt xung đột. Nỗ lực phát triển chiến đấu cơ hạng nhẹ trên nền tảng máy bay huấn luyện chiến đấu phù hợp với xu thế hàng không quân sự thế giới. Mục tiêu của dự án là hiện đại hóa, mở rộng đáng kể năng lực tác chiến của dòng Yak-130”, Dmitry Popov, Phó tổng công trình sư của dự án Yak-130, cho hay.

Yak-130 nguyên bản là máy bay phản lực được phát triển cho nhiệm vụ huấn luyện. Phi công hướng dẫn ngồi phía sau, trong khi học viên chuyển loại ngồi phía trước. Sau khi tốt nghiệp huấn luyện sơ cấp với máy bay cánh quạt, học viên sẽ phải lái thành thạo Yak-130 trước khi được học lái tiêm kích chiến đấu.

Thiết bị điện tử và tính năng vận hành của Yak-130 tương đồng với các tiêm kích hiện đại của Nga như Su-30SM, Su-35S và Su-57, giúp đơn giản hóa quá trình huấn luyện và tiết kiệm chi phí.

Yak-130 có khối lượng rỗng 4,6 tấn, nhưng có thể mang tới 3 tấn vũ khí các loại trên 6 giá treo và 1,7 tấn nhiên liệu. Vũ khí uy lực nhất của nó là tên lửa đối không tầm ngắn R-73E với tầm bắn 30 km và bom dẫn đường quang truyền hình KAB-500Kr.

Điều này cho phép Yak-130 thực hiện nhiều nhiệm vụ như tấn công đường không và diệt mục tiêu mặt đất, không thua kém gì các mẫu tiêm kích đa năng của Nga.

Tính đến đầu năm nay, UAC đã xuất xưởng hơn 200 máy bay Yak-130, phần lớn được bàn giao cho không quân và không quân hải quân Nga, cũng như phục vụ xuất khẩu cho 7 quốc gia.

Tại Nga, Yak-130 vẫn chỉ phục vụ công tác huấn luyện phi công, trong khi hàng loạt nước đã sử dụng chúng như cường kích hạng nhẹ.

Không quân Myanmar năm 2022 triển khai phi đội Yak-130 để không kích chính xác nhằm vào các cứ điểm phiến quân vùng Rakhine. Iran đã thử nghiệm Yak-130 trong vai trò máy bay đánh chặn phi cơ không người lái (UAV), thay vì huy động những loại tiêm kích chuyên biệt có chi phí vận hành cao hơn nhiều.

Điều đó dường như đã thúc đẩy UAC triển khai dự án Yak-130M, nhằm tận dụng tối đa tiềm năng chiến đấu của dòng máy bay huấn luyện này.

Phiên bản Yak-130M giữ nguyên khung thân và động cơ, giúp đơn giản hóa quá trình sản xuất và không đòi hỏi đào tạo chuyên biệt cho phi công so với hiện nay. Sự khác biệt lớn nhất nằm ở hệ thống điện tử và vũ khí.

Phiên bản Yak-130M trang bị radar mảng pha quét điện tử chủ động (AESA) BRLS-130R với khả năng trinh sát trong mọi thời tiết và phát hiện được UAV cỡ nhỏ ở khoảng cách gần 30 km. Radar này cũng có thể vận hành trong chế độ quét mặt đất, tích hợp với hệ thống ngắm bắn quang học – laser và ảnh nhiệt SOLT-130K để chỉ thị mục tiêu cho vũ khí dẫn đường.

Số giá treo vũ khí được nâng từ 6 lên 9, cho phép sử dụng tên lửa đối không tầm ngắn R-73, tên lửa đối đất Kh-38MLE dẫn đường bằng laser và bom dẫn đường chính xác KAB-500.

Hệ thống phòng vệ President-S130 bao gồm thiết bị cảnh báo chiếu xạ và tên lửa tiếp cận, bộ gây nhiễu chủ động và mồi bẫy, giúp tăng khả năng sống sót của Yak-130M trên chiến trường. Tổ hợp liên lạc KSS-130 cũng bổ sung năng lực kết nối và chia sẻ dữ liệu, cải thiện khả năng hiệp đồng với những tiêm kích hạng nặng trong chiến đấu.

Những nâng cấp này biến Yak-130M thành chiến đấu cơ hạng nhẹ đa năng, phù hợp cho nhiệm vụ tuần tra biên giới, yểm trợ mặt đất và đánh chặn UAV.

“Sử dụng máy bay đắt tiền như Su-30SM, Su-35S để đánh chặn UAV giá rẻ không hiệu quả về kinh tế, trong khi những phi cơ cánh quạt trang bị vũ khí bộ binh khó đạt hiệu suất chiến đấu cao. Yak-130M có thể lấp khoảng trống này”, tướng không quân Vladimir Popov, phi công công huân Nga, nêu quan điểm.

Chuyển đối máy bay phản lực huấn luyện thành chiến đấu cơ là giải pháp được nhiều nước áp dụng, nổi bật là tiêm kích hạng nhẹ FA-50 do Hàn Quốc phát triển dựa trên dòng máy bay huấn luyện KAI T-50, hoặc cường kích EMB 314 Super Tucano của Brazil.

6 quốc gia đang biên chế dòng FA-50, trong đó có thành viên NATO là Ba Lan, trong khi EMB 314 được Brazil và 21 quốc gia khác vận hành.

“Yak-130M là chiến lược thông minh của Nga để nhắm tới thị trường xuất khẩu, khi cung cấp sản phẩm có giá rẻ và chi phí vận hành thấp hơn tiêm kích Sukhoi hoặc MiG, nhưng vẫn có năng lực chiến đấu cao. Nó phù hợp với khu vực Trung Đông hay châu Phi”, Justin Bronk, chuyên gia hàng không tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Hoàng gia Anh (RUSI), cho hay.

Phong Lâm (Theo Army Recognition, Flight Global)

Bộ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung hôm nay cho biết chuyến thăm chính thức của Tổng Bí thư Tô Lâm đến Anh ngày 28-30/10 là một trong những hoạt động đối ngoại quan trọng của Việt Nam trong năm 2025, giúp khẳng định tầm vóc của quan hệ Việt Nam – Anh trong tổng thể chính sách đối ngoại của mỗi nước, đặc biệt trong bối cảnh thế giới đầy biến động và thách thức hiện nay.

“Chuyến thăm đã thành công tốt đẹp, với nhiều hoạt động quan trọng đạt được nhiều kết quả hiệu quả, thực chất”, ông cho hay.

Dấu ấn nổi bật của chuyến thăm là Việt Nam và Anh nhất trí thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện, cấp quan hệ cao nhất trong hệ thống khuôn khổ đối tác của Việt Nam.

Trong khuôn khổ chuyến thăm, các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp hai bên đã nhất trí, ký kết nhiều thỏa thuận hợp tác quan trọng, với những nội dung thực chất, cụ thể, trong nhiều lĩnh vực mới, có ý nghĩa đối với sự phát triển của hai nước.

Các lãnh đạo, đối tác Anh bày tỏ ấn tượng về những thành tựu của Việt Nam trên mọi mặt, thể hiện coi trọng vị thế và vai trò của Việt Nam tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương cũng như về nhiều vấn đề được cộng đồng quốc tế quan tâm.

Bài phát biểu chính sách tại Đại học Oxford của Tổng Bí thư Tô Lâm được giới nghiên cứu chính sách Anh đặc biệt quan tâm và đánh giá cao, xem đây là đóng góp quan trọng để làm rõ đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển của Việt Nam.

Chuyến thăm cũng góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam tại châu Âu và tại các diễn đàn, cơ chế đa phương ở châu Âu, đồng thời đóng góp tích cực vào thúc đẩy vai trò của ASEAN, cũng như quan hệ ASEAN – châu Âu. Vị thế của Đảng và đất nước trên trường quốc tế tiếp tục được củng cố, tạo cơ sở để tăng cường hơn nữa quan hệ với các đối tác trong thời gian tới.

Chuyến thăm Anh của Tổng Bí thư Tô Lâm cũng góp phần thúc đẩy tình cảm gắn bó giữa nhân dân Việt Nam với nhân dân Anh, cũng như tinh thần đoàn kết, gắn bó của những người Việt Nam tại Anh.

Trong bối cảnh tình hình quốc tế diễn biến phức tạp, Việt Nam có khuôn khổ Đối tác chiến lược toàn diện với cả 5 nước thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, đưa tổng số Đối tác chiến lược toàn diện lên 14, đã góp phần vào củng cố cục diện đối ngoại thuận lợi cho đất nước, nâng cao vị thế của Đảng.

Theo Bộ trưởng Lê Hoài Trung, Việt Nam sẽ cùng Anh triển khai hiệu quả các kết quả chuyến thăm, nhất là Tuyên bố chung về thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện, thúc đẩy xây dựng Kế hoạch hành động chung để cụ thể hóa Tuyên bố chung; tiếp tục thực hiện hiệu quả những thỏa thuận đã đạt được trước đó.

Quá trình trên tập trung vào những trọng tâm gồm chú trọng tăng cường tin cậy chính trị giữa hai nước; đẩy mạnh các đề xuất, sáng kiến trong hợp tác giữa thế mạnh của Anh với nhu cầu của Việt Nam; tăng cường kết nối, phối hợp chặt chẽ và tăng cường vai trò trên các diễn đàn quốc tế và khu vực; triển khai những biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả của các mặt công tác quan trọng.

“Việt Nam đang có những điều kiện thuận lợi mới cần được tận dụng hiệu quả. Tranh thủ các thỏa thuận quốc tế và khuôn khổ hợp tác mới trong các lĩnh vực trụ cột sẽ giúp Việt Nam bổ sung những nguồn lực quan trọng cho quá trình phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới”, Bộ trưởng Ngoại giao nhấn mạnh.

Huyền Lê

Trong cuộc hội đàm với Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung tại thành phố Gyeongju chiều nay, Chủ tịch nước Lương Cường cho hay sau hơn 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, quan hệ song phương không ngừng củng cố và phát triển, hai nước đã trở thành đối tác tin cậy, hợp tác chặt chẽ ở tầm chiến lược và là những người bạn gần gũi, hiểu biết lẫn nhau, theo Bộ Ngoại giao.

Chủ tịch nước khẳng định Việt Nam nhất quán coi trọng quan hệ với Hàn Quốc và mong muốn hợp tác hai nước tiếp tục có bước chuyển mới thực chất, hiệu quả và bền vững hơn trên tất cả lĩnh vực.

Tổng thống Lee Jae-myung nhấn mạnh Hàn Quốc luôn coi Việt Nam là đối tác trọng tâm trong triển khai các chính sách đối ngoại tại khu vực. Theo ông, chuyến công tác của Chủ tịch nước Lương Cường đến Hàn Quốc để dự Tuần lễ Cấp cao APEC 2025 có ý nghĩa quan trọng trong hợp tác chung vì hòa bình, thịnh vượng của khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

Tổng thống Lee khẳng định Hàn Quốc sẵn sàng tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam trong những chặng đường phát triển tiếp theo.

Hai lãnh đạo nhất trí tiếp tục đẩy mạnh hợp tác kinh tế cùng có lợi, phù hợp với mục tiêu phát triển của hai bên, tạo bước chuyển lớn, thực chất trong hợp tác.

Chủ tịch nước và Tổng thống Hàn Quốc nhất trí hiện thực hóa đưa hợp tác khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển nguồn nhân lực thành trụ cột mới trong quan hệ song phương; nhất trí tăng cường hoạt động hợp tác giáo dục, văn hóa và giao lưu nhân dân tạo sự gắn kết và hiểu biết sâu sắc hơn.

Chủ tịch nước Lương Cường đề nghị hai bên cùng phối hợp triển khai các biện pháp thực chất, sớm hoàn thành mục tiêu kim ngạch thương mại song phương đạt 150 tỷ USD vào năm 2030 theo hướng cân bằng, bền vững. Ông khẳng định Việt Nam sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp Hàn Quốc yên tâm đầu tư lâu dài tại Việt Nam.

Chủ tịch nước Lương Cường đề nghị Hàn Quốc quan tâm, bảo vệ quyền lợi chính đáng và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho cộng đồng Việt Nam tại Hàn Quốc để họ yên tâm sinh sống, học tập và làm việc lâu dài tại Hàn Quốc.

Tổng thống Lee Jae-myung nhấn mạnh Hàn Quốc tiếp tục coi Việt Nam là đối tác chiến lược quan trọng trong hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư; khẳng định sẽ tăng thêm hạn ngạch và mở rộng các ngành nghề tiếp nhận lao động Việt Nam; nhất trí hợp tác chuyển giao công nghệ và phát triển công nghiệp phụ trợ tại Việt Nam; mong muốn tiếp tục hỗ trợ cho doanh nghiệp Hàn Quốc mở rộng đầu tư vào Việt Nam, nhất là trong các lĩnh vực quan trọng như cơ sở hạ tầng, năng lượng, xây dựng đô thị mới…

Lãnh đạo hai nước cũng trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm. Hai bên nhất trí hợp tác chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau trên các diễn đàn khu vực và quốc tế cùng quan tâm; cùng thúc đẩy sớm nâng cấp Hiệp định thương mại tự do ASEAN – Hàn Quốc và triển khai Hội nghị Cấp cao Mekong – Hàn Quốc trong thời gian tới.

Hai bên chia sẻ tầm nhìn chung chiến lược về duy trì hòa bình, ổn định tại Biển Đông, bảo đảm quyền lợi hợp pháp, chính đáng theo quy định của luật pháp quốc tế và Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển (UNCLOS) 1982.

Huyền Lê